۱۴ شهریور در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری وایکو، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۴ شهریور برابر ۴ سپتامبر را ورق می‌زنیم.

***

مبدع اصطلاح هوش‌مصنوعی

۴ سپتامبر ۱۹۲۷ میلادی برابر با ۱۴ شهریور ۱۳۰۶ خورشیدی، جان مک‌کارتی، دانشمند آمریکایی علوم رایانه به‌دنیا آمد. مک‌کارتی را به‌عنوان پدر تحقیقات در هوش‌مصنوعی (AI) می‌شناسند. او در سال ۱۹۵۶ اصطلاح هوش‌مصنوعی را ابداع کرد و اندکی پس از پیوستن به موسسه فناوری ماساچوست (ام‌آی‌تی) اولین آزمایشگاه هوش مصنوعی را در آنجا تأسیس کرد. مک‌کارتی LISP (زبان پردازش فهرست) را ایجاد کرد که زبانی رایانه‌ای است و بیشتر در تحقیقات هوش مصنوعی استفاده می‌شود. اگرچه او معتقد بود که هوش از منطق و عقل سلیم تشکیل شده است که می‌تواند به‌صورت ریاضی نمایش داده شود، اما خوش‌بینی او مبنی‌بر اینکه ربات‌های هوشمند مصنوعی می‌توانند باهوش‌تر از انسان‌ها ساخته شوند هنوز محقق نشده است. او به اشتراک‌گذاری زمان تعاملی روی رایانه‌ها را توسعه داد.

واکسن مننژیت

۴ سپتامبر ۲۰۰۶ میلادی برابر با ۱۴ شهریور ۱۳۸۵ خورشیدی، واکسن نوعی مننژیت برای اولین‌بار در انگلستان برای همه نوزادان در دو، چهار و سیزده ماهگی به‌عنوان بخشی از برنامه ملی ایمن‌سازی کودکان ارائه شد. این واکسن برای محافظت در برابر بیماری پنوموکوکی طراحی شده است که باعث مننژیت و سپتی‌سمی، یک عفونت بسیار جدی، با نرخ مرگ و میر ۲۰ درصد می شود. از میان کودکانی که از عفونت جان سالم به در می‌برند، یک‌چهارم از آسیب مغزی، ناشنوایی و صرع مادام‌العمر رنج می‌برند. نوزادان بیشترین آسیب‌پذیری را در برابر این بیماری دارند. شرکت داروسازی ویت، تامین‌کننده این واکسن، گزارش داد که استفاده از آن در آمریکا کاهش قابل توجهی در موارد نشان داده است. تخمین زده می شود که سالانه ۵۰ نوزاد در برابر اثرات مخرب مننژیت پنوموکوکی محافظت شوند.

هانس زینسر

۴ سپتامبر ۱۹۴۰ میلادی برابر با ۱۴ شهریور ۱۳۱۹ خورشیدی، هانس زینسر، باکتری‌شناس و ایمونولوژیست آمریکایی که به‌عنوان مرجع بین‌المللی در مورد تیفوس شناخته می‌شد درگذشت. تیفوس بیماری کشنده‌ای است که زیسنر در سال ۱۹۳۶ موفق شد میکروب آن را جدا کند. سال ۱۹۳۹ او روشی را برای تولید واکسن ضد‌تیفوس که برای محافظت از یک ملت مافی باشد کامل کرد. زینسر برای مطالعه شیوع بیماری‌ها به خارج از آمریکا هم سفر کرد و در سال ۱۹۱۵ اپیدمی تیفوس در صربستان، در سال ۱۹۲۳ وبا در اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۹۳۱ اپیدمی تیفوس زندان در مکزیک را بررسی کرد. او بیش از ۱۶۰ مقاله علمی منتشر کرد. علت تیفوس ارگانیسم‌های ریکتزیا است که ناقل آنها شپش یا کک موش است و ازطریق نیش انگل‌ها به انسان منتقل می‌شود، به‌ویژه در مناطقی که بهداشت نامناسب و ازدحام جمعیت زیاد است.

کاسینی سوم

۴ سپتامبر ۱۷۸۴ میلادی برابر با ۱۴ شهریور ۱۱۶۳ خورشیدی، سزار فرانسوا کاسینی دو توری (معروف به کاسینی سوم)، اخترشناس زمین‌شناس فرانسوی درگذشت. کاسینی سوم کار نقشه‌برداری را که دانش پدرش، ژاک کاسینی (کاسینی دوم) بود ادامه داد که منجر به تهیه اولین نقشه توپوگرافی فرانسه بر اساس اصول مدرن شد. پدربزرگ او، جووانی دومنیکو کاسینی (کاسینی اول) چهار قمر زحل و نواری در سطح این سیاره را کشف کرد. کاسینی اول اولین کسی بود که هدایت مؤثر رصدخانه جدیدی را که ازسوی آکادمی رویال علوم در پاریس تأسیس شده بود به عهده گرفت و فرزندانش به نوبه خود کار در این رصدخانه را ادامه دادند. کاسینی سوم اولین مدیر رسمی رصدخانه بود. این پست را پادشاه در سال ۱۷۷۱ ایجاد کرد. پسر او ژان دومینیک کاسینی (کاسینی چهارم) بود.