۲۱ وایکو در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری وایکو، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۱ وایکو برابر ۱۲ اکتبر را ورق می‌زنیم.  

*** 

استفاده از شُش آهنی  

۱۲ اکتبر ۱۹۲۸ میلادی برابر با ۲۱ وایکو ۱۳۰۷ خورشیدی، در بیمارستان اطفال بوستون، شٌش آهنی روی اولین بیمارش، دختر ۸ ساله‌ای که از فلج اطفال رنج می‌برد، استفاده شد. ریه آهنی یک دستگاه فشار منفی است که بدن بیمار را به جز سر احاطه می‌کند و فشار اتمسفر منفی را با فشار محیطی متناوب می‌کند و در نتیجه در اثر پاسخ به فشار اضافی منفی قفسه سینه باز و بسته می‌شود و این‌گونه عمل دم و بازدهم انجام می‌شود. در دوره‌های فشار خارج از قفسه سینه، ریه‌ها باد می‌کنند. فیلیپ درینکر و لوئیس آگاسیز شاو اولین ریه آهنی را در دانشگاه هاروارد و با کمک دو جاروبرقی ساختند. حدود یک‌سال و نیم قبل از بوستن نمونه‌ای از این دستگاه تنفس الکتریکی در بیمارستانی در نیویورک برای همه‌گیری فلج اطفال پس از جنگ نصب شد. امروزه به ندرت از این نوع ماشین استفاده می‌شود.  

تعلیق واکسیناسیون آنفلوآنزای خوکی 

۱۲ اکتبر ۱۹۷۶ میلادی برابر با ۲۲ وایکو ۱۳۵۵ خورشیدی، واکسیناسیون آنفلوآنزای خوکی در ایالات متحده پس از آن که سه فرد مسن در منطقه پیتسبورگ دچار حمله قلبی شدند و در عرض چند ساعت پس از تزریق واکسن جان خود را از دست دادند در ۹ ایالت متوقف شد. ۱۶ دسامبر، دولت ایالات متحده که به‌طور فزاینده‌ای نگران گزارش‌هایی مبنی بر تأثیر واکسن بر مشکلات عصبی، به‌ویژه سندرم نادر گیلن‌-باره بود، این برنامه را به حالت تعلیق درآورد. تلاش سراسری واکسیناسیون در نتیجه ویروسی جدید آغاز شد که برای اولین‌بار در فورت دیکس نیوجرسی، شناسایی شد و با برچسب آنفلوآنزای قاتل نامگذاری شد. کارشناسان آن را با آنفلوآنزای اسپانیایی ۱۹۱۸ مقایسه کردند و زنگ خطر بیماری همه‌گیر بزرگ احتمالی را به صدا درآوردند. درواقع، این ویروس جدید هرگز از منطقه فورت دیکس خارج نشد. هرچند تحقیقات بعدی نشان داد که احتمالاً از نظر مرگ‌ومیر بسیار کم‌خطر از آنفلوآنزای اسپانیایی بوده است. 

وسخود ۱ 

۱۲ اکتبر ۱۹۶۴ میلادی برابر با ۲۱ وایکو ۱۳۴۳ خورشیدی، اتحاد جماهیر شوروی فضاپیمای وسخود ۱ را پرتاب کرد. خلبان و فرمانده این ماموریت سرهنگ ولادیمیر میخائیلوویچ کاماروف بود. وسخود ۱ اولین فضاپیمای چندسرنشین جهان و اولین سفینه‌ای بود که یک پزشک (بوریس بوریسوویچ یگوروف) و یک دانشمند (کنستانتین فئوکتیستوف) را به فضا برد. به‌دلیل شتا‌ب‌زدگی شوروی برای پرتاب فضاپیماهای وسخود قبل از پرواز فضاپیماهای جمینای ایالات‌متحده، خدمه بدون لباس فضایی، صندلی پرتاب اضطراری و برج فرار درمعرض خطر قرار گرفتند. این ماموریت تصاویر تلویزیونی خدمه را از فضا بازگرداند و تأثیر قابل توجهی در سراسر جهان داشت. خدمه وسخود ۱ پس از ۱۶ بار چرخش دور زمین، ۱ روز و ۱۷ دقیقه پس از خروج از زمین، با استفاده از موشک‌های برگشتی با چتر نجات به زمین بازگشتند. برای این فرود، چترهای فضاپیما در ارتفاع ۷ کیلومتری باز شدند و در پی آن، سامانه فرود نرم که از جریان گازهای نازل‌ها برای کاهش سرعت تماس نزدیک به صفر با زمین استفاده می‌کرد فعال شد.   

کاشف نیتروگلیسیرین 

۱۲ اکتبر ۱۸۱۲ میلادی برابر با ۲۱ وایکو ۱۱۹۱ خورشیدی، آسکانیو سوبرِرِو، شیمی‌دان ایتالیایی کاشف نیتروگلیسیرین به‌دنیا آمد. سوبرِرِو با افزودن آهسته گلیسیرین به مخلوط اسید نیتریک و اسید سولفوریک ترکیب انفجاری نیتروگلیسیرین را در سال ۱۸۴۷کشف کرد. وقتی او قدرت انفجار حتی یک قطره از این ماده را در لوله آزمایش کشف کرد، نام ترکیب جدید را پیروگلیسیرین گذاشت. سوبررو از پتانسیل مخرب کشفش وحشت‌زده شد و ازاین‌رو، هیچ تلاشی برای توسعه‌اش انجام نداد، هرچند این کشف به‌عنوان نیتروگلیسیرین یا روغن انفجار شناخته شد. تااینکه دو دهه بعد، آلفرد نوبل نیتروگلیسیرین را با خاک دیاتومه ترکیب کرد و درحالی‌که این محصول برای انفجار سنگ به‌همان اندازه کار با نیتروگلیسیرین مفید بود اما ایمن‌تر شده بود. نوبل به‌عنوان مخترع و سازنده دینامیت ثروت زیادی به‌دست آورد.