کودتای میمون ها | بچه دزدی بی سابقه در جزیره ای در پاناما!

غزال زیاری: در یکی از موارد نادر و تأمل برانگیز گروهی از میمون های کپوچین صورت سفید ساکن جزیره ای به نام جیکارون در سواحل غربی پاناما برای مدت ۱۵ ماه اقدام به ربودن نوزادان میمون جیغ کش می کردند. در طول این مدت پنج کپوچین نر جوان حداقل ۱۱ نوزاد از گونه ای دیگر را برای چند روز متوالی با خود حمل کرده اند.

بر اساس گزارش منتشرشده دست کم چهار نوزاد در جریان این ماجرا جان خود را از دست داده اند و احتمالاً بقیه هم به سرنوشتی مشابه دچار شده اند.

پیش ازاین مشاهده شده بود که میمون های ماده کپوچین در مواردی نادر نوزادان گونه های دیگر را به سرپرستی بگیرند؛ ولی در آن موارد این میمون ها معمولاً به سراغ نوزادهای رها شده و یتیم می رفتند و رفتارشان در قالب رفتارهای مراقبتی یا “فرزندخواندگی” تعبیر می شد.

اما در مورد جدید به نظر می رسد نوزادان میمون های جیغ کش از والدینی که به دقت از فرزندانشان مراقبت می کردند ربوده شده اند. مشاهده چنین پدیده ای در این مقیاس بی سابقه است و دانشمندان را کاملاً غافلگیر کرده است.

حیرت دانشمندان

دکتر زوئی گلدزبرو نویسنده اصلی مقاله و پژوهشگر مؤسسه ماکس پلانک اولین بار این رفتار را در بررسی فیلم های ضبط شده توسط دوربین های تله ای مشاهده کرد: «وقتی دیدم یک کپوچین نوزاد میمون جیغ کش را بر پشتش حمل می کند کاملاً شوکه شدم. مشخص بود که این رفتار تاکنون جایی ثبت یا توصیف نشده است.»

اولین کپوچینی که دست به چنین اقدامی زد یک نر نوجوان به نام “جوکر” بود که در یک بازه زمانی سه ماهه چهار نوزاد مختلف را تا ۹ روز با خود حمل کرد. با وجودی که رفتار او با نوزادان رفتار پرخاشگرانه ای نبود و حتی در برخی تصاویر با مهربانی آن ها را در آغوش می گرفت اما نوزادان به تدریج و از آنجا که آب و غذا دریافت نمی کردند ضعیف شده و نهایتاً جان باختند. عجیب اینجا بود که جوکر دو نوزاد را حتی پس از مرگشان همچنان حمل می کرد.

از سپتامبر همان سال سه کپوچین نر جوان دیگر نیز وارد این بازی شدند. آن ها نوزادان را بین خودشان جابه جا می کردند. در برخی تصاویر ویدئویی مشاهده می شود که تعدادی از این نوزادان تلاش می کردند تا فرار کرده یا با پریشانی می کوشیدند تا با خانواده هایشان در بالای درختان ارتباط برقرار کنند.

البته هیچ نشانی از جراحت یا حمله خشونت آمیز روی بدن این نوزادان دیده نشد ولی نرهای جدیدی که به بازی جوکر پیوسته بودند بی تفاوت تر از جوکر با نوزادان رفتار می کردند و گاهی با بی حوصلگی به نوزادان ضربه می زدند.

علت این رفتار عجیب چیست؟

پژوهشگران هنوز به پاسخ قطعی در مورد انگیزه این رفتار نرسیده اند اما چند فرضیه محتمل را مطرح کرده اند:

۱- پرستاری اشتباه و مراقبت ناهدفمند:

برخی از متخصصان بر این باورند که نخستین موارد این رفتار (مثل رفتار جوکر) ممکن است ناشی از انگیزه طبیعی مراقبت و هم پروری بوده باشد.

در برخی از گونه ها نرهای جوان برای بازی آموزش یا ایجاد پیوند اجتماعی به طور موقت از نوزادان مراقبت می کنند؛ اما معمولاً این رفتارها کوتاه مدت هستند و نوزاد را بعد از چند دقیقه به مادرش بازمی گردانند.

۲- مد اجتماعی یا رفتار تقلیدی:

برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که سایر نرهای جوان پس از مشاهده رفتار جوکر از او تقلید کردند؛ البته نه به قصد و هدف مراقبت از یک نوزاد میمون بلکه به عنوان یک مد رفتاری.

یعنی آن ها نوزاد میمون را مثل یک وسیله تزئینی یا ابزاری برای جلب توجه ربوده بودند. دکتر پری دراین باره توضیح داد: «رفتار این کپوچین های نر دقیقاً مثل کودکانی است که حشره ای را در شیشه حبس می کنند؛ هدف آن ها لزوماً آزار حشره نیست و این کار را از روی کنجکاوی یا تقلید انجام می دهند.»

۳- رفتاری شبیه به انسان ها در نگهداری از حیوان خانگی:

عده دیگری از کارشناسان رفتار جوکر و دیگر کپوچین های نر را شبیه به نگهداری حیوان خانگی توسط انسان ها می دانند. شاید این گونه باشد که کپوچین ها از تماس و تیمار نوزادان لذت ببرند؛ اما این تفسیر بیشتر انسان محورانه است و شواهد تجربی کافی در این رابطه وجود ندارد

۴- استراتژی اجتناب از خشونت (فرضیه رد شده):

در برخی از گونه ها ازجمله بابون ها گونه های نرها در مواجهه با درگیری به طور استراتژیک خود را به نوزادان یا ماده ها نزدیک می کنند تا بدین ترتیب از خشونت در امان بمانند.

اما این فرضیه درباره کپوچین ها رد شده است؛ چرا که گونه های نر حامل نوزاد گاهی خودشان هدف پرخاش و حسادت دیگر نرها قرارگرفته اند.

نقش محیط جزیره ای در بروز رفتارهای جدید

در جزیره جیکارون شرایط زندگی ویژه و خاص است: نبود شکارچیان طبیعی استرس کمتر و فراغت بیشتر باعث شده که کپوچین ها بخش عمده ای از روز را به جای بالای درختان روی زمین بگذرانند و فرصت بیشتری برای تعامل و آزمایش رفتارهای جدید داشته باشند. این گروه خاص به علاوه از معدود گروه های حیوانی در جهان است که به شکلی منظم از ابزار سنگی استفاده می کنند که این رفتاری پیشرفته و نادر در میان پستانداران غیرانسانی به شمار می رود.

علاوه بر این کپوچین ها رفتارهای اجتماعی عجیبی دیگری هم دارند: فرو کردن انگشت در بینی یا چشم یکدیگر گاز گرفتن توده های موی یکدیگر کوبیدن به شکم همدیگر یا حتی قرار دادن دست در دهان همنوعانشان. پژوهشگران بر این باورند که این رفتارها شاید نوعی آزمون برای سنجش استحکام پیوند اجتماعی باشند.

دکتر گلدزبرو در جمع بندی صحبت هایش گفت: «این رفتارهای عجیب نوعی بازتاب از رفتارهای خود ماست. ما اغلب فقط به شباهت های مثبت حیوانات به انسان ها مثل ابزارسازی یا زبان توجه می کنیم؛ ولی آن ها هم مثل ما ممکن است رفتارهای فرهنگی بدون هدف مشخص و گاهی آسیب زننده داشته باشند. شاید هوش بالا و بیکاری ترکیب خطرناکی باشد.»

منبع: popsci

۵۸۳۲۱